«Շխնոց» վիպակում ազատ հողագործի ողբերգության ակունքը վաշխառու-ավատատիրոջ տնտեսական ձգտումն էր' ճորտացնել գյուղացուն: «Մարաբայությունը», որից այնպես սարսափում է Վարդևանը, ուրիշ բան չէր, բայց եթե ստրկության մի եղանակ, որով գյուղացին կապվում էր ավատատիրոջ հողակտորին' այս անգամ պարտավորվելով ոչ միայնպետության պահանջած բոլոր հարկերը վճարել, այլև վաստակածի կեսը կամ երկու երրորդը ուղարկել ֆեոդալին և մնացածով (իսկ մնո՞ւմ էր արդյոք) քարշ տալ գոյությունըմինչև գալ տարի, մինչև նոր բերքահավաք: Հողի վարձակալման այս եղանակը սուլթանական Թուրքիայում դարերի խորքից էր գալիս: Դարավերջին քաղաքներում տնտեսականհզորության հասած վաշխառուները ձգտում էին օգտագործել իրենց կանխիկ դրամը' հողային ռենտայից ևս օգտվելու համար: Նրանք ունեզրկում էին մասնավորապես հայգյուղացիներին, քանի որ սրանք կարողացել էին սեփական հողակտորին ավելի երկարատև համառությամբ կառչած մնալ: Վաշխառու ֆեոդալների դասը շուտով սկսեց նեղել ոչմիայն ազատ հողագործներին, այլև թուրք և քուրդ մանր ավատատերերին: